Wie wel eens een lange vliegreis heeft gemaakt weet dat dit
je biologische klok flink kan ontregelen. Na aankomst kun je nog dagenlang last
hebben van een jetlag. Gelukkig kun je zelf aardig wat doen om dit zoveel mogelijk te beperken.
Die vervelende jetlag krijg je doordat je slaap- en
waakritme van je biologische klok in de war raakt door het snel reizen door de
tijdzones. Op plaats van bestemming moet je lichaam zich ineens aanpassen aan
een ander slaap- en waakritme. En dat gaat niet van het een op het andere
moment. De meest voorkomende verschijnselen zijn
vermoeidheid, concentratieproblemen, last van de spijsvertering en moeite met
inslapen.
Hoe werkt je lichaam?
Onze biologische klok kan zichzelf, zonder veel merkbare
gevolgen, met zo’n één uur per etmaal aanpassen. Overschrijd je meer tijdzones,
dan krijg je doorgaans te maken met een jetlag. Vooral als je in oostelijke
richting vliegt, kun je hier last van hebben. Dit komt doordat de dag dan
korter is. Vlieg je met de zon mee, dan is de dag langer en zal je minder
problemen ervaren.
Alleen als je naar het noorden of zuiden vliegt, heeft dit
geen gevolgen voor je biologische klok. Want dan passeer je geen tijdzones. Wel
kun je natuurlijk last hebben van vermoeidheidsverschijnselen door de lange
vlucht en de beperkte ruimte.
Biologische klok
voorbereiden
Als je naar het oosten of westen reist, kun je zelf enkele
dagen voor vertrek alvast je slaaptijden wat aanpassen. De Nederlandse
vereniging voor Slaap- en Waak Onderzoek adviseert om vanaf vier dagen voor een
lange vliegreis je slaapritme van je biologische klok alvast voor te bereiden.
Als je naar het oosten reist, dan adviseert de vereniging om één of twee uur
eerder naar bed te gaan dan gebruikelijk. Ga je naar het westen, dan kun je
juist beter een uur later naar bed gaan.
Sowieso heeft je lichaam na aankomst op de bestemming tijd
nodig om te herstellen. Zorg er dus voor dat je zoveel mogelijk uitgerust
vertrekt. Als je al vermoeid het vliegtuig instapt, duurt het herstel alleen
maar langer.
Wat kun je nog meer
doen?
Kort voor vertrek en aan boord kun je beter niet te veel
koffie of alcohol drinken. Door de droge lucht aan boord verliest je lichaam
meer vocht dan normaal. Alcohol zorgt vervolgens voor een nog sterker uitdrogend
effect. Beter is het om regelmatig water te drinken. Hiermee ga je
vermoeidheid, uitdroging en hoofdpijn te lijf. Koffie is geen aanrader omdat
het invloed kan hebben op je slaapgedrag.
Door de aanpassingen die je lichaam moet passen, verloopt je
spijsvertering langzamer dan normaal. Ook door de beperkte ruimte en het gebrek
aan bewegingsmogelijkheden in het vliegtuig kun je last krijgen van maag- en
darmproblemen. Daarom is het verstandig om geen zware maaltijden te nuttigen.
Dit geldt zowel kort voor vertrek als in het vliegtuig.
Bij aankomst is het aan te raden om meteen het nieuwe ritme
van eten en slapen aan te houden.
